Nieuwe Veste logo, navigeert naar Home

Veel gezochte onderwerpen

Terug
Meer informatie over de Bredase Maand van de Geschiedenis

Verrassend Verhaal: Joris Verhoeven van Stadsarchief Breda over de Bredase Maand van de Geschiedenis

Joris Verhoeven van Stadsarchief Breda vertelt over de Bredase Maand van de Geschiedenis, die in oktober van start gaat.

Je werkt bij Stadsarchief Breda, waar kilometers aan archiefmateriaal beschikbaar zijn over de geschiedenis van Breda. Waarom is dat zo belangrijk? En waarvoor kan de Bredanaar terecht bij het Stadsarchief?

Dat klopt, wij beheren meer dan twaalf (!) kilometer aan archief. Wanneer je die doosjes achter elkaar zou zetten, kun je twee keer de Singels rond! Wat daar allemaal in zit? Natuurlijk ‘oldskool’ archief zoals dat van Gemeente Breda, maar in de loop van de tijd hebben we dat aangevuld met heel veel andere soorten archief, zoals een uitgebreide fotocollectie. En sinds kort hebben we ook archeologische vondsten, omdat we nu samen met de archeologen in de gemeente één team vormen.

 

We noemen onszelf graag ‘het geheugen van de stad’, want zoals je begrijpt, liggen er heel wat verhalen op de planken in ons koele depot. Overigens houden we ons zeker niet alleen met toen bezig, maar ligt de focus juist meer op het nu. Een mooi bruggetje met de Maand van de Geschiedenis, want die landelijke slogan vat onze opdracht eigenlijk heel goed samen: ‘ontdek gisteren, begrijp vandaag’.

 

Natuurlijk kun je bij ons terecht voor stamboomonderzoek, wat nog steeds populair is, ook dankzij televisieprogramma’s, zoals Verborgen Verleden. Ga je verbouwen, of een huis kopen? Grote kans dat je de bouwtekening die je dan nodig hebt in de 2,3 miljoen scans van bouwvergunningen vindt. Gewoon online, want daarvoor hoef je niet meer naar de Parade te komen. Dat mag natuurlijk wel. Sterker nog: we ontvangen je juist heel graag! We merken dat veel mensen nog steeds niet weten dat je gewoon bij ons kunt langskomen om onderzoek te doen, om echte originele archiefstukken te bekijken en om ons het hemd van het lijf te vragen.

Ga naar stadsarchiefbreda.nl

De Bredase Maand van de Geschiedenis is een officiële spin-off van de landelijke Maand van de Geschiedenis. Leg eens uit? Waarom is deze maand in Breda zo belangrijk?

De kracht van de Bredase Maand is dat we samen met allerlei verschillende partners uit de stad jaarlijks weer een gevarieerd programma wegzetten. Eigenlijk doen wij in Breda wat de landelijke Maand voor Nederland doet. Wij als archief zijn met Nieuwe Veste en Stedelijk Museum Breda weliswaar kartrekker, maar de Bredase Maand is van ons allemaal, van de stad én de omliggende dorpen. Daarom is het ook mooi om te zien dat er iedere editie weer samenwerkingen ontstaan en nieuwe deelnemers aanhaken. En bovendien hebben clubs als Stichting Arjati en Kunstenaars Ontwikkel Platform KOP de Maand al standaard in hun jaarplanning opgenomen. Deze partners zorgen voor nieuwe doelgroepen, zoals de Indische en Molukse gemeenschap en jonge kunstenaars. Blijkbaar is die energie in Breda de landelijke organisatie opgevallen, want in 2022 vroegen ze ons of we spin-off wilden worden. Natuurlijk!


Het thema van de Maand van de Geschiedenis is dit jaar ‘Echt Nep’. Ben jij zelf weleens misleid of op het verkeerde been gezet? Zijn er voorbeelden in de Bredase geschiedenis van fake news, misleiding of AI?

We waren er vorig jaar – toen het thema Eureka was - van overtuigd dat de vlizotrap een echte Bredase uitvinding was, maar na onderzoek kwamen we erachter dat de uitschuifbare zoldertrap toch uit Duitsland kwam… Dus misschien past die dan toch beter bij het thema van nu, Echt nep.

‘Echt nep’ kun je op verschillende manieren interpreteren. Zo was er bijvoorbeeld de wonderdokter Frans Colson, begin twintigste eeuw. Hij beweerde over bijzondere gaven te beschikken waarmee hij mensen zou kunnen genezen. Zijn ‘genezingen’ zorgden ervoor dat patiënten van heinde ver naar Ulvenhout kwamen. Nu zouden we zo’n man misschien als ‘kwakzalver’ bestempelen, vooral vanwege een bijzondere genezing, die zelfs de krant haalde: een vrouw moest om van haar buikpijn af te komen boven een emmer gaan hangen. Wonderbaarlijk genoeg spuugde ze toen een kikker uit en was de buikpijn over.

En wat ik wel grappig en wellicht onschuldige geschiedvervalsing vind, is wat persfotograaf Johan van Gurp me vertelde. Dat zijn collega Hans Chabot vroeger in de doka wel eens een voetbal in het doel ‘plakte’ wanneer hij het moment suprême net had gemist.

Welk effect denk je dat kunstmatige intelligentie gaat hebben (of al heeft) op (culturele) organisaties in Breda, zoals het Stadsarchief? Gaan mensen op een andere manier naar informatie kijken of op een andere manier zoeken?

We zien dat ontwikkelingen op het gebied van AI ons als erfgoedinstelling kunnen helpen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van kunstmatige intelligentie en machine learning kunnen we oude handschriften transcriberen. Wat we door de eeuwen heen zien, is dat mensen steeds op zoek zijn naar hulpmiddelen om makkelijker toegang te krijgen tot informatie. Denk aan de boekdrukkunst of recenter Google en natuurlijk social media.

Wel zullen we als gebruikers deze hulpmiddelen altijd moeten blijven controleren en er kritische vragen bij stellen. Dat geldt ook voor de informatie die wij tot ons krijgen. Bij Stadsarchief Breda kun je in verschillende bronnen zoeken en helpen we je daar ook bij, zoals met het beoordelen en verifiëren van bronnen, analoog én digitaal.

 

Hoe gaat we Echt Nep terugzien in oktober door Breda? Heb je misschien al enkele highlights uit de agenda van de maand.

We zijn nog volop in voorbereiding en dus houden we de highlights nog even voor ons! Zoals elk jaar gaan we weer lezingen, exposities, wandelingen en rondleidingen organiseren. Houd onze website www.bredasemaandvandegeschiedenis.nl in de gaten, want daar komen straks alle activiteiten van alle deelnemers te staan. Het belooft weer een vol programma te worden!


Beeldrecht: Nielo Schrurs en Rosa Meininger 

Bekijk de agenda van de Bredase Maand van de Geschiedenis

Ook interessant

Meer informatie over de Bredase Maand van de Geschiedenis